امروزه اعتیاد به عنوان یک پدیده اجتماعی نه تنها در میان افراد جوان و میانسال بلکه در میان کودکان و نوجوانان نیز مشاهده میشود. به طوری که برخی از کارشناسان از آن با عنوان «کودکانه شدن اعتیاد» نام میبرند.
نتایج پژوهشهای مختلفی مانند پیمایش ملی اعتیاد حاکی از این هستند که ۵۱.۹ درصد مصرف کنندگان ماده مخدر گل در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال قرار دارند. ۱۴.۸ درصد ازمصرف کنندگان مواد مخدر از نوع گل (افراد دارای تجربه مصرف گل) را دانشجویان و ۳.۷ درصد آنان را دانش آموزان تشکیل میدهند
گرچه اعتیاد یک پدیده چندجهی است و عوامل مختلف روانی، اجتماعی و بیولوژیکی در آن مؤثر هستند اما در این بین خانواده به این دلیل که نخستین مکان برای جامعهپذیر ساختن کودکان و نوجوانان شناخته میشود اهمیتی مضاعف دارد. از این نظر که خانوادهها به دلیل عدم آشنایی با شیوههای تعامل با فرزندان و نحوه کنترل آنها زمینه را برای گرایش فرزندان به سمت دوستان و در نتیجه روی آوری آنها به سمت مواد مخدر را فراهم مینمایند.
اینکه خانوادهها چگونه شیوه تعامل مؤثر با فرزندان را در پیش بگیرند و مانع از رویآوردن فرزندان به مصرف مواد مخدر شوند.
اعتیاد فرزندان نتیجه وجود خلاءهای عاطفی و روانی در خانواده است
خصوص نقش خانواده و تاثیرش بر اعتیاد فرزندان : اعتیاد یک پدیده چند وجهی است که عوامل مختلفی نظیر عوامل روانی، اجتماعی، فیزیولوژیکی و خانوادگی در شکلگیری آن نقش دارد.
از میان عوامل نام برده شده، خانواده فاکتوری است که هم میتواند نقش پیشگیرانه از بروز آسیبهای روانی و اجتماعی داشته باشد و هم میتواند فراهم کننده و تسهیل کننده این شرایط باشد.
اعتیاد یک پدیده چند وجهی است که عوامل مختلفی نظیر عوامل روانی، اجتماعی، فیزیولوژیکی و خانوادگی در شکلگیری آن نقش دارد از آنجایی که بسیاری از رفتارها در اثر الگوسازی و تقلید شکل میگیرد، طبعاً باید گفت به همین دلیل نقش خانواده بسیار پررنگ است. زیرا خانواده نخستین جایی است که کودک در آن جامعهپذیری را فرا میگیرد و والدین به عنوان دیگری مهم به منبع تقلید و تکرار رفتار آنها تبدیل میشوند. برای مثال، در خانوادهای که مصرف سیگار و مواد مخدر در معرض دید کودکان انجام میشود، احتمال شکل گیری و تکرار این رفتار نادرست در کودکان همان خانواده در آینده بیشتر است.
از طرفی با مصرف مواد مخدر در خانواده، قبح مصرف آن برای فرزندان از بین میرود و به امری عادی تبدیل میشود. این در حالی است که ما در نقش والدین و در زمینه تعلیم و تربیت نه تنها باید برای فرزندان بلکه باید برای خود نیز خطوط قرمزی مشخص کنیم و حتی خود در نقش والد به سمت انجام آنها نرویم. همچنین باید بدانیم که اگر چیزی آسیبزا است، برای همگان آسیبزا است و فرقی نمیکند که آن چیز در کجا و چه مکانی و توسط چه کسی انجام شود.
نتایج بسیاری از مطالعات حاکی از این است که اغلب کودکانی که به سمت مصرف مواد مخدر رفتهاند، مورد ضرب و شتم والدین یا بیاعتنایی و بیتوجهی آنها قرار گرفتهاند. متأسفانه برخی والدین تصور میکنند که بیتوجهی به کودک و کارهای او نوعی دادن استقلال و آزادی عمل به آنها است، در حالی که چنین امری به معنای آزادی عمل نیست.
در پژوهشی که در کانون اصلاح و تربیت انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که تعداد بالایی از نوجوانان بزهکار حدود ۵۰ سال با والدین خود اختلاف سنی داشتند که خود همین اختلاف سنی نوعی رهاشدگی فرزندان از دخالتها و نظارتهای والدین را نشان میدهد. زیرا افراد دارای نیازهای روانشناختی متنوعی نظیر توجه، حمایت، امنیت و تأیید هستند که باید در سطح خانواده برآورده شوند و چنانچه خانوادهای نتواند این نیازها را برآورده کند و فرزندش دچار خلأ عاطفی شود، طبیعتاً فرزند برای پر کردن این خلاءهای روانی به سمت دوستان جذب میشود و ای بسا برای مورد تأیید قرار گرفتن گروه دوستان مجبور به استعمال سیگار و یا مواد مخدر شود.
نتایج بسیاری از مطالعات حاکی از این است که اغلب کودکانی که به سمت مصرف مواد مخدر رفتهاند، مورد ضرب و شتم والدین یا بیاعتنایی و بیتوجهی آنها قرار گرفتهاند. یک دسته بندی حول دوران پیش از تولد و دوران پس از تولد و یک دستهبندی دیگر حول دوران پس از تولد یعنی دوران کودکی و نوجوانی داریم. در مورد دوران پیش از تولد و تأثیر رفتارهای برخی از والدین روی اعتیاد فرزندان باید گفت مصرف برخی از داروها و یا مواد غذایی خاص توسط مادران میتواند به جنین آنها آسیب رسانده و پتانسیل ایجاد رفتارهای پرخطر را برای آنها در آینده به همراه داشته باشد که یکی از این رفتارها اعتیاد است.
از طرفی در دوران پس از تولد هم، رفتارهای والدین خصوصاً والدینی که دارای اختلالات روانشناختی درمان نشده هستند و یا وجود نزاعهای خانوادگی آنها میتواند بر روی کودکان و سوق یافتن آنها به سمت استعمال سیگار و یا مواد مخدر تأثیرگذار باشد.
همچنین برخی اختلالات در کودکان مانند اختلال سلوک، بیش فعالی، افسردگی، اضطراب و عدم تمرکز اگر به موقع درمان نشود، ممکن است از جمله عوامل تأثیرگذار بر اعتیاد کودکان در سنین بالاتر باشد.
منبع:
civilica
درباره کلینیک
اولین مرکز درمان سوء مصرف مواد با مجوز رسمی از دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان
کلینیک ترک اعتیاد پویان (سال تاسیس : 1385 )
دکتر سیده زهرا پیرو نذیری
ساعت کار صبح ها 9 الی 13 و عصر ها 17 الی 21
آدرس : رشت – خیابان مطهری – بین مسجد چهار برادران و سه راه حاجی آباد – ساختمان حکمت – طبقه 2
تلفن : 33330485 013 – 33341501 013
پست الکترونیک :info@pooyanclinic.ir
اینستاگرام : instagram.com/pooyan_clinic