اوردوز: خط پایانی مصرف بیش از حد مواد مخدر
اوردوز یا مصرف بیش از حد یک اصطلاح پزشکی است که به حالتی اطلاق می‌شود که فرد مقدار بسیار زیادی از یک ماده، معمولاً دارو یا ماده مخدر، را مصرف کند. این مقدار بیش از آن چیزی است که بدن می‌تواند تحمل کند و ممکن است منجر به مسمومیت شدید، آسیب به اندام‌ها و حتی مرگ شود.
اوردوز چگونه رخ می‌دهد؟
اوردوز می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد:
مصرف عمدی: برخی افراد به دلایل مختلفی مانند افسردگی، ناامیدی یا تمایل به تجربه احساسات شدید، به طور عمدی اقدام به اوردوز می‌کنند.
مصرف تصادفی: اشتباه در مصرف دارو، مصرف بیش از حد داروهای تجویزی، ترکیب داروها با یکدیگر و مصرف مواد مخدر تقلبی از جمله دلایل رایج اوردوز تصادفی هستند.
افزایش تحمل بدن: با گذشت زمان، بدن به برخی مواد مخدر مقاوم می‌شود و فرد برای رسیدن به همان اثر، مجبور به مصرف مقدار بیشتری می‌شود که این خطر اوردوز را افزایش می‌دهد.
وجود مواد قوی‌تر در مواد مخدر: در سال‌های اخیر، مواد مخدر با قدرت بسیار بالا مانند فنتانیل وارد بازار شده‌اند. این مواد به دلیل قدرت بالای خود، خطر اوردوز را به شدت افزایش می‌دهند.
مواد مخدر و اوردوز
مواد مخدر به دلیل تأثیرات روانگردان و اعتیادآوری که دارند، یکی از اصلی‌ترین دلایل اوردوز هستند. برخی از رایج‌ترین مواد مخدری که باعث اوردوز می‌شوند عبارتند از:
مواد افیونی: هروئین، مورفین، اکسی‌کودون و فنتانیل از جمله مواد افیونی هستند که به دلیل تأثیر قوی بر سیستم عصبی مرکزی، خطر اوردوز بالایی دارند.
کوکائین: کوکائین یک محرک قوی است که باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن می‌شود. مصرف بیش از حد کوکائین می‌تواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی و اوردوز شود.
مت‌آمفتامین: مت‌آمفتامین یک محرک بسیار قوی است که می‌تواند باعث پارانویا، توهم و رفتارهای پرخاشگرانه شود. مصرف بیش از حد مت‌آمفتامین می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن، ضربان قلب نامنظم و آسیب به مغز شود.
بنزودیازپین‌ها: بنزودیازپین‌ها داروهای آرام‌بخش و خواب‌آوری هستند که برای درمان اضطراب و بی‌خوابی استفاده می‌شوند. مصرف بیش از حد بنزودیازپین‌ها می‌تواند باعث کاهش تنفس، کاهش هوشیاری و حتی مرگ شود.
علائم اوردوز
علائم اوردوز بسته به نوع ماده مصرف شده و مقدار آن متفاوت است اما برخی از علائم رایج عبارتند از:
مشکل در تنفس: تنفس کند، سطحی یا متوقف شدن تنفس
کاهش هوشیاری: خواب آلودگی شدید، گیجی، بیهوشی
تغییر رنگ پوست: کبود شدن لب‌ها، انگشتان و پوست
ضربان قلب نامنظم: تند شدن یا کند شدن ضربان قلب
تشنج: حرکات غیرقابل کنترل بدن
تهوع و استفراغ
گشاد شدن مردمک چشم
تعریق زیاد
تب بالا
چه کنیم اگر کسی دچار اوردوز شده است؟
در صورت مشاهده علائم اوردوز، فوراً با اورژانس تماس بگیرید و این موارد را انجام دهید:
محل امن: فرد را به مکانی امن و آرام منتقل کنید.
راه هوایی: اطمینان حاصل کنید که راه هوایی فرد باز است.
تماس با اورژانس: فوراً با اورژانس تماس بگیرید و اطلاعات دقیق در مورد وضعیت فرد را به آن‌ها بدهید.
نگه داشتن فرد: تا رسیدن اورژانس، فرد را تحت نظر داشته باشید و علائم حیاتی او را کنترل کنید.
توجه: هرگز سعی نکنید که فرد را بیدار کنید یا به او چیزی بخورانید یا بنوشانید.
پیشگیری از اوردوز
مصرف صحیح دارو: داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید و از مصرف خودسرانه داروهای دیگران خودداری کنید.
اطلاع از ترکیبات مواد: قبل از مصرف هر ماده‌ای، از ترکیبات و عوارض جانبی آن آگاه شوید.
توجه به علائم هشدار دهنده: اگر متوجه تغییراتی در رفتار یا علائم جسمی فردی شدید، به او کمک کنید تا به دنبال کمک حرفه‌ای برود.
آموزش به اطرافیان: اطرافیان خود را در مورد علائم اوردوز و نحوه برخورد با آن آموزش دهید.
دسترسی به نالoxone: نالoxone دارویی است که می‌تواند در موارد اورژانسی برای معکوس کردن اثرات مواد افیونی استفاده شود.
نتیجه‌گیری
اوردوز یک مشکل جدی است که می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. آگاهی از علائم اوردوز و نحوه برخورد با آن، می‌تواند جان بسیاری از افراد را نجات دهد. برای پیشگیری از اوردوز، باید به مصرف مواد مخدر به عنوان یک مشکل جدی نگاه کنیم و به دنبال راه‌های پیشگیری و درمان آن باشیم.
