زنان مقاومت کمتری نسبت به مردان در برابر آسیب‌های ناشی از مواد مخدر دارند و همچنین مدت زمان اعتیاد و وابستگی کامل آنان از اولین مصرف بسیار کوتاه‌تر از مردان است.
شیوع اعتیاد در مردان بسیار بیشتر از زنان است اما به لحاظ فیزیولوژیک که مرتبط با جنس است، زنان مقاومت کمتری نسبت به مردان در برابر آسیب‌های مواد مخدر دارند و همچنین مدت زمان اعتیاد و وابستگی کامل آنان از اولین مصرف بسیار کوتاه‌تر از مردان است.
به‌دلیل ویژگی‌های جنسیتی مثل مشکلات جسمی و یا حمایت همسران و خانواده، درمان اعتیاد در زنان بسیار دشوارتر است. در بیشتر مواقع همسر زن، معتاد و مصرف کننده است و چون این مصرف خانوادگی می‌باشد بنابراین درمان هم سخت‌تر می‌شود و نمی‌شود به راحتی آنان را از مواد جدا کرد.
درمان زنانی که اعتیاد دارند با توجه به اینکه تعدادشان از مردان کمتر است و دارای محدودیت‌های اجتماعی، خانوادگی و شخصی هستند، سخت‌تر است زیرا در اکثر موارد زن معتاد بسیار سخت به کلینیک برای درمان مراجعه می‌کند یا اگر بتواند به کلینیک بیاید ساعت های محدودتری را در اختیار دارد.
همچنین نگاه جامعه و کلینیک به وی متفاوت است، زن سعی در پنهان کردن اعتیاد دارد و دوست ندارد کسی متوجه اعتیادش شود حتی در مواردی مصرف را برای مدتی کنار می‌گذارد اما وقتی به خانه می‌رود همسرش مجدد وی را تشویق به مصرف مواد می‌کند و زن دوباره مصرف کننده می‌شود.
مراقبت از کودکان مانعی دیگر برای درمان زنان معتاد است. همچنین زنان نسبت به مردان احتمال کمتری دارد که از خانواده و دوستان برای ترک مواد حمایت دریافت کنند. لذا اینها از جمله مشکلاتی است که پیش روی زنان معتاد در حال ترک قرار دارد.
سن مصرف مواد در جامعه معتادان کشور بین 22 سال تا 24 سال است، سن اعتیاد زنان نیز در این جامعه آماری کمتر از میانگین مردان نیست؛ زیرا اغلب زنان معتاد در زندگی زناشویی به سمت مواد مخدر کشیده شده اند و تعداد دخترانی که قبل از ازدواج به اعتیاد کشیده شدند، زیاد نیست .
متاسفانه شیوع مصرف چند ماده‌ای بین معتادان وجود دارد و درمان آن سخت‌تر است، معمولا فرد معتاد دچار ولع مصرف می‌باشد و به هر طریقی دوست دارد لذت ببرد و وقتی بین خودشان صحبت از انواع مواد می‌شود دوست دارند هر ماده ای را تجربه کنند و گاهی حتی ماده‌ای را مصرف می‌کنند تا اثر ماده قبلی را خنثی کند به عنوان مثال فرد مصرف‌کننده مورفین برای ترک به مصرف شیشه روی می‌آورد.
کسانی که همزمان چند ماده مخدر باهم مصرف می کنند تعدادشان زیاد نیست واغلب برای لذت بیشتر به سراغ این چندمصرفی می‌روند و معمولاً هم یک ماده غالب است. گاهی هم فرد معتاد از لحاظ اقتصادی به مشکل می‌خورد و پول کافی برای خرید ماده مصرفی خود ندارد و به سراغ ماده دیگری می‌رود .
مسائل اجتماعی؛ یکی از عوامل موثر در اعتیاد زنان
مسائل اجتماعی، مسائل روانی، آگاهی کم، باور اشتباه نسبت به مصرف مواد مخدر، استفاده بیش از حد از مسکن‌ها و عدم آگاهی نسبت به عوارض آن و تغییرات فرهنگی از عوامل موثر در گرایش زنان به مصرف مواد مخدر است. امروزه برخی افراد جامعه بر این موضوع متمرکز شده‌اند که زنان باید اندام مناسبی داشته باشند، از همین رو برخی زنان به سمت کشیدن سیگار و مصرف مواد محرک متمایل می‌شوند. در این میان برخی دیگر از زنان نیز برای تفریح و اوقات فراغتشان به سمت کشیدن قلیان روی می‌آورند، این درحالیست که قلیان به مراتب وابستگی سریع‌تری نسبت به بعضی از مواد مخدر دارد.
در فرهنگ جامعه ما اگر زنان سیگار بکشند آن را امری ناپسند می‌دانند اما تغییر فرهنگی ایجاد شده در ایران موجب شده کشیدن قلیان حتی در منظر عمومی امر ناپسندانه‌ای شمرده نشود. این تغییرات فرهنگی موجب شده گرایش برخی زنان به مصرف مواد مخدر نسبت به قبل بیشتر شود.
همچنین استرس و خلق منفی نیز از عوامل موثر در اعتیاد است. زنانی که از نظر روانی دارای خلق منفی و استرس هستند، بیشتر از مردان به سمت مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می‌کنند. در این میان وجود تفاوت‌های ژنتیکی بین زنان و مردان نیز باعث می‌شود آنها زودتر از مردان وابسته به مواد مخدر شوند، اما در عین حال مسائل محیطی و اجتماعی نیز بسیار مهم‌تر از مسائل ژنتیکی است.
تاثیر ازدواج در سن پایین در گرایش به مواد مخدر
برخی نیز تحقیقات نشان داده زنانی که در سن پایین ازدواج می‌کنند، به ویژه اگر ازدواج‌شان اجباری و با رضایت خودشان نباشد احتمال گرایش به مواد مخدر آنها نیز بیشتر است.
زنان سریعتر از مردان به مخدر وابسته می‌شوند
مصرف مواد مخدر در بدن زنان به گونه‌ای اثرگذاری دارد که آنها سریعتر از مردان و با مصرف ماده بسیار کمی به آن وابستگی پیدا می‌کنند، البته وابستگی آنها نیز شدیدتر از وابستگی مردان به مواد مخدر است. برخی پژوهشها نیز حاکی از آن است که زنانی که به مصرف مواد مخدر گرایش دارند به طور متوسط نسبت به مردان سن کمتری دارند و از آنجایی که در سنین کم احتمال آسیب‌پذیری و تغییرات مغز بیشتر است، وابستگی آنها نیز شدیدتر خواهد بود.
بعد از سیگار و دخانیات، اعتیاد به مواد مخدر سنتی بیشتر است،البته برخی زنان به دلیل حفظ اندام و جلوگیری از افزایش وزن به طور خواسته یا ناخواسته به سمت محرک‌ها گرایش پیدا می‌کنند، به طوری که برخی آرایشگاه‌ها یا انستیتوهای پرورش اندام داروهای ترکیبی و دست‌ساز عرضه می‌کنند که در بسیاری از مواقع در ترکیب آن، مواد یا داروهای محرک مشاهده می‌شود، این درحالیست که مصرف این مواد موجب سوء تغذیه، مسائل روانی، پوکی استخوان، سرطان سینه، ناباروری و بیماری‌های جنسی، قلبی و عروقی خواهد شد.
زنانی که مخدر شیشه مصرف می‌کنند نسبت به مردان بیشتر و با شدت بیشتری دچار تغییرات خلقی، افسردگی، اضطراب، قفل شدن فک، بی‌اشتهایی و… می‌شوند، تشدید عوارض مواد مخدر در زنان نسبت به مردان موجب شده تا اهمیت درمان اعتیاد در آنها بیشتر باشد.
تفاوت ترک اعتیاد در زنان و مردان
ترک اعتیاد در زنان و مردان متفاوت است. به طور مثال پزشکان برای تجویز داروهای ترک اعتیاد برای مردان محدودیتی ندارند، اما در زنان به ویژه زنان باردار محدودیت‌هایی وجود دارد. براین اساس پزشکان هنگام تجویز دارو برای زنان باردار دارای اعتیاد به مواد مخدر، داروی متادون که نسبت به سایر داروهای ترک اعتیاد برای این افراد بی‌ضررتر است را تجویز می‌کنند.
درمان اعتیاد در زنان به ویژه زنان باردار بسیار سخت است، زیرا نمی‌توان پاک بودن مطلق را برای زنان بارداری که به ماده مخدر اعتیاد دارند در نظر گرفت و ترجیح بر این است که داروی مخدری مانند متادون جایگزین مواد آنها شود، این درحالیست که برای ترک سیگار در زنان باردار توصیه می‌شود آنها از کشیدن هرگونه سیگار به طور کامل پرهیز کنند و داروی جایگزینی مانند نیکوتین استفاده نکنند. همچنین برای ترک مصرف قرص‌های خواب‌آور باید، قرص خواب‌آور طولانی اثر، برای مصرف آنها جایگزین شود و به تدریج نیز مصرف آن کاهش یابد.
۷۰ درصد زنان پس از مصرف مواد مخدر دچار مشکلات روانی می‌شوند
بسیاری از بیماری های اعصاب و روان در زنان با اعتیاد بروز می یابد. برخی پژوهشها حاکی از آن است که ۷۰ درصد زنان معتاد همزمان با اعتیاد دچار بیماری اعصاب و روان می‌شوند که در این میان خودکشی، افسردگی و اختلال شخصیتی در زنان معتاد، بیشتر از مردان معتاد است. لذا لازم است آنها هنگام درمان از مشاوران و روانشناسان نیز بهره بگیرند.
زنان معتاد هنگام ترک اعتیاد با چه مشکلاتی مواجه‌اند؟
برخی زنان دارای اعتیاد برای دسترسی به درمان با موانعی مانند رفت و آمد، ناتوانی مالی، کسب اجازه از شوهر برای درمان و… مواجه هستند. از سوی دیگر نیز آنها در ماندگاری درمان نیز دچار مشکلاتی هستند، زیرا برای افزایش ماندگاری درمان باید مراجعه مداوم و طولانی مدت داشته باشند.
———-
درباره کلینیک
اولین مرکز درمان سوء مصرف مواد با مجوز رسمی از دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان
کلینیک ترک اعتیاد پویان (سال تاسیس : 1385 )
دکتر سیده زهرا پیرو نذیری
ساعت کار صبح ها 9 الی 13 و عصر ها 17 الی 21
آدرس : رشت – خیابان مطهری – بین مسجد چهار برادران و سه راه حاجی آباد – ساختمان حکمت – طبقه 2
تلفن : 33330485 013 – 33341501 013
پست الکترونیک :info@pooyanclinic.ir
اینستاگرام : instagram.com/pooyan_clinic
———
منبع:isna.ir و salameno.ir
