اعتیاد یک بیماری مزمن و پیچیده است که درمان آن مراحل مختلفی را شامل میشود و ظرافتهای خاصی را میطلبد. هرچندکه راضی کردن فرد به پذیرش درمان و رهایی از دام اعتیاد بخش مهمی از فرایند درمان است؛ اما با توجه به مسئلۀ بازگشت، نباید از مکملهای درمانی غافل شد.
مکملها، نه به عنوان جایگزین درمان؛ بلکه به عنوان روشی برای حفظ انگیزۀ فرد در مسیر درمان و جلوگیری از بازگشت وی به اعتیاد به کار گرفته میشوند. بنابراین اغلب در کنار رویکردهای درمانی مختلف از شیوههایی چون شرکت در جلسات مشاوره و صحبتدرمانی به عنوان مکمل استفاده میگردد.
با توجه به تغییرات فیزیکی و احساسات روانیِ منفیِ گستردهای که فرد طی دورۀ ترک با آنها دستوپنجه نرم میکند؛ محققان ورزش را راهی برای کاهش شدت یا حذف این نشانهها و در نتیجه یکی از مکملهای درمانیِ اثربخش در این زمینه میدانند. طبق تحقیقات، افرادی که در دورۀ بهبودی بهطور منظم ورزش انجام میدهند؛ استرس کمتر، خواب و خلقوخوی بهتری را تجربه میکنند.
اما ورزش چگونه میتواند فرد را در دورۀ بهبودی کمک کند؟ اگر مایل هستید در مورد اثرات مثبت ورزش بر تکمیل فرایند درمان اعتیاد بیشتر بدانید، مطالعۀ این مقاله شما را کمک خواهد کرد.
فواید ورزش در تکمیل درمان اعتیاد
کاهش استرس
یکی از دلایلی که افراد به مصرف مواد مخدر یا الکل روی میآورند، رهایی از استرس است. غافل از اینکه مصرف اینگونه مواد تنها آنان را در دور باطلی از استرس گرفتار میسازد. مصرف مواد یا الکل هیچگاه استرس را از بین نمیبرد، بلکه تنها موجب فراموشیِ استرس، آن هم برای مدتی کوتاه خواهد شد؛ در واقع، مصرف به خودیِ خود، یکی از عوامل اصلی ایجاد استرس است و از سویی ترک آن نیز استرسآور خواهد بود. اما خوشبختانه؛ کاهش استرس با ورزش امکانپذیر خواهد بود.
ورزش باعث بالا رفتن گردش خون، تنفس عمیق و در نتیجه دریافت اکسیژن بیشتر میگردد که این خود موجب تغذیۀ سلولهای ایمنی و افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن میشود. همچنین، ورزش میتواند سبب افزایش ترشح هورمونهایی چون: «اندورفین» و «نوراپی نفرین» گردد. این تأثیراتِ حاصل از ورزش، نقش مهمی در مقاومت بدن در برابر استرس دارند.
رفع مشکلات خواب
مشکلات مربوط به خواب، از مشکلات رایج دورۀ ترک؛ بهخصوص در اوایل دورۀ بازتوانی به شمار میآید. داروها و مواد محرکی چون کوکائین یا مخدرهایی مانند هروئین با تأثیراتی که بر سیستم عصبی دارند؛ بهشدت فرایند خواب را تحت تأثیر قرار میدهند. اشکال در به خواب رفتن یا حفظ خواب و چرتزدن در طول روز از مشکلاتی هستند که اغلبِ افراد در دورۀ ترک با آنها درگیرند.
مطالعات نشان میدهد که ورزشِ منظم موجب بهبودیِ میزان و کیفیت خواب میگردد. طبق گزارشات؛ افرادی که در دورۀ بازتوانی بهطور منظم ورزش انجام میدهند از خواب بهتری برخوردار بوده و در طول روز هوشیاری بالاتری دارند.
یکی از دلایل تأثیر ورزش بر بهبود خواب؛ ایجاد تغییر در دمای بدن است. دمای بدن در طول انجام ورزش و مدتی پس از آن بالاست؛ اما پس از اتمام ورزش رفتهرفته دمای بدن شروع به پایین آمدن میکند و حتی کمی بیش از حد معمول کاهش مییابد. این تغییراتِ دما بستر مناسبی را برای از بین بردنِ مشکلِ به خواب رفتن ایجاد میکند. البته باید به یاد داشت که رفع مشکلات خواب از طریق ورزش، نیازمند چند هفته تا چند ماه است تا بدن به این فرایند عادت کند. پس نباید توقع داشت که تنها با انجامِ مدت کوتاهی ورزش از مشکلات خواب رها شد!
افزایش انرژی
رخوت و احساس کمبود انرژی یکی دیگر از چالشهای دورۀ بازتوانی ست که با انجام ورزش میتوان با موفقیت آن را پشت سر گذاشت. هنگام ورزش، گردش خون در قلب با شدت بیشتری صورت میگیرد و سطح اکسیژن در بدن بالاتر میرود؛ با بالا رفتن سطح اکسیژن در پیِ ورزشِ منظم، به تدریج فرد به سطح انرژی بالاتری دست خواهد یافت که در نتیجۀ آن، انجام فعالیتهای روزانه، انرژیِ کمتری از فرد خواهد گرفت.
به بیانی دیگر؛ وقتی انرژی بیشتری داشته باشیم، نیروی کمتری برای فعالیتهای روزانه صرف میکنیم که این خود به منزلۀ ذخیرۀ انرژیست.
شاید به همین خاطر است که برخی متخصصان به انجام ورزش در صبح توصیه میکنند؛ چراکه صرف مقداری انرژی برای ورزش در ابتدای روز، در واقع به معنای تولید سوخت برای فعالیتهای روزانه خواهد بود.
حفظ مغز از آسیب
مصرف مواد میتواند به سلامت مغز آسیب رساند. برای مثال؛ اعتیاد به الکل میتواند موجب آسیب دیدن مادۀ سفید مغز شود. مادۀ سفید مغز یکی از قسمتهای سیستم عصبی مرکزی ست که بخش اصلی مغز و قسمت سطحی نخاع را شامل میشود. سلولهای تشکیلدهندۀ مادۀ سفید در اتصال و پیامرسانی سلولهای عصبی نقش مهمی ایفا میکنند. براساس مطالعهای که در دانشگاه «کلرادو بولدر» آمریکا انجام شد، ورزشهای ایروبیک؛ مانند: دویدن و دوچرخهسواری در ترمیم این آسیب نقش برجستهای ایفا میکند.
نتایج مطالعات نشان میدهد که ورزش میتواند بهنحوی به عنوان محافظ مغز در برابر آثار مخرب مصرف دوزِ بالای آمفتامین عمل کند. مصرف آمفتامین اغلب باعث کاهش انتقالدهندۀ عصبی دوپامین میگردد. این انتقالدهندۀ عصبی با فاکتورهای مهمی چون انگیزه، تمرکز، لذت و پاداش درگیر است که با مصرف بالای آمفتامین؛ بدن به مرور نسبت به ترشح آن مقاومت نشان خواهد داد. بنابراین، فرد دچار کاهش دوپامین میشود که خود سبب مشکلات متعددی از قبیل خشونت، اضطراب و بدبینی میشود. از راههای مؤثر برای ترمیم و بهبودی، افزایش انتقالدهندۀ عصبی به شیوۀ طبیعی ست. ورزشِ منظم در واقع روشی طبیعی برای بازگشت میزان انتقالدهندۀ عصبی دوپامین به حد نرمال به شمار میآید.
چه ورزشهایی مناسب هستند
هرچندکه ورزش به عنوان مکمل درمان اعتیاد، اثرات مثبت فراوانی دارد؛ اما نوع، میزان و زمان شروعِ ورزش به تشخیص متخصص و بررسی شرایط خاص فرد بستگی خواهد داشت.
اما به طور کل؛ پایبندی به انجام منظم ورزشهایی چون: یوگا، ورزشهای گروهی، دویدن یا ورزشهای هوازیِ دیگر در درمان موفقیتآمیز و خلاصی از معضلات دورۀ بازتوانی نقش دارند.
——————————–
درباره کلینیک
اولین مرکز درمان سوء مصرف مواد با مجوز رسمی از دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان
کلینیک ترک اعتیاد پویان (سال تاسیس : 1385 )
دکتر سیده زهرا پیرو نذیری
ساعت کار صبح ها 9 الی 13 و عصر ها 17 الی 21
آدرس : رشت – خیابان مطهری – بین مسجد چهار برادران و سه راه حاجی آباد – ساختمان حکمت – طبقه 2
تلفن : 33330485 013 – 33341501 013
پست الکترونیک :info@pooyanclinic.ir
اینستاگرام : instagram.com/pooyan_clinic
—————-
منبع:www.etiad.org
