از دیدگاه علم روانشناسی، اختلالات روحی یکی از اصلی ترین دلایل گرایش به اعتیاد می باشد که این اختلالات طیف وسیعی از بیماری ها را در بر میگیرد که در مقاله رایج ترین بیماری های اعصاب در میان بیماران اعتیاد به توضیح برخی از این اختلالات پرداخته ایم.
دلایل روانی و فکری اعتیاد
نخست باید این را دانست که بیشتر رفتارهای انسان آموخته‌شده است. اعتیاد هم از این قاعده مستثنا نیست. به طور کلی افراد احتمالاً به خاطر یک نابهنجاری یا «آسیب روانی» که خود را به صورت بیماری روحی نشان می‌دهد، گرفتار رفتارهای ناسالم می‌شوند. دوم اینکه شاید عادت و اعتیاد به یک رفتار ناسالم در اثر واکنش به محیط در فرد به وجود بیاید.
یکی دیگر از دلایل روانی اعتیاد به افکار و عقاید افراد مربوط است؛ چرا که بیشتر رفتارهای ما از جمله رفتارهای اعتیادگونه از افکار و اعتقادات ما سرچشمه می‌گیرند. به عنوان مثال فردی مبتلا به اعتیاد که باور دارد درمان و بهبودی اعتیاد ممکن نیست، سخت میتواند در این راه قدم بردارد؛ احتمالش خیلی کم است. روانشناسان به تکنیک‌هایی دست یافته‌اند که به مبتلایان به بیماری اعتیاد کمک می‌کند افکار و عقاید و بالطبع احساسات و رفتار خود را تغییر دهند.
دلیل سوم از علل روانی اعتیاد بلوغ روانی فرد است. توانایی تطبیق رفتارها با باورها و ارزش‌هاست که انسان بالغ را از انسان نابالغ جدا می‌کند. همین قابلیت است که در نهایت انسان را از سایر گونه‌های زنده متمایز می‌کند. اگر ما به طور دائم بدون فکر عمل کنیم و بر طبق هر گونه عطش، وسوسه یا محرکی رفتار کنیم، به لحاظ بلوغ روانی در حد یک بچه دو ساله‌ایم. اعتیاد از نوع اعتیاد به مواد میتواند دقیقاً به دلیل همین عدم بلوغ روانی اتفاق بیفتد. آنها که درگیر اعتیاد هستند، به شدت بر خود متمرکزند و به دنبال ارضای نیازهای غیرارادی خود بدون در نظر گرفتن عواقبش هستند. بنابراین برای درمان اعتیاد باید دلایل روانی و فکری اعتیاد در فرد مورد بررسی قرار گیرد.
البته به این نکته هم باید اشاره کرد که شاید این نظریه‌ها بر تمام گونه‌های اعتیاد دلالت نکند. اما دانشمندان و پزشکان به طور کلی باور دارند که این نظریه‌ها به گونه‌ای میتواند درباره تمام اعتیادها صدق کند. روانشناسی به ما کمک می‌کند بفهمیم که چرا ترک رفتار ناسالمی چون اعتیاد به دراگ برای افراد این‌قدر سخت است. شاید به این خاطر باشد که فاقد مهارت‌های کارامد حل بحران و نیز انگیزه کافی برای انجام این کار هستند. اعتیاد به مواد مخدر همچنین میتواند به عنوان ابزاری برای کنار آمدن با احساسات ناخوشایند یا استرس پدید آید. روان‌درمانی و به صورت ویژه تشخیص دلایل روانی اعتیاد به افراد کمک می‌کند انگیزه، مهارت‌های حل بحران، مهارت‌های کاهش استرس و کنار آمدن با بحران را در خود تقویت کنند.
بطور کلی این اختلالات می تواند شامل اختلالات خلقی، اختلالات شناختی باشد اما در مواردی نیز ممکن است این اختلالات بصورت هم زمان در بیمار بروز کنند که در میان درمانگران به چند ابتلایی معروف است اما رایج ترین بیماری روانی در میان بیماران اعتیاد افسردگی و اضطراب است.
یکی از راه های پیشگیری از بروز اعتیاد در میان بیماران آسیب شناسی روانی است که این فرایند با بررسی علل روانی اعتیاد شروع می شود و درمان آن با اصلاح ساختار چهارچوب های روانی و بهبود عملکردهای احساسی بیمار انجام میگیرد.
اما توجه داشته باشید که اعتیاد تنها به دلیل بیماری های روانی نمی باشد و عوامل دیگری همچون تاثیرات محیطی، عوامل اجتماعی و بیولوژیکی نیز می تواند بر ابتلای اعتیاد تاثیر داشته باشد.
اختلالات روحی و به دنبال آن ابتلای به بیماری های روحی می تواند ناشی از یک ناهنجاری اجتماعی باشد و این ناهنجاری میتواند زمینه ساز گرایش بیمار به مصرف مواد اعتیاد آور همچون متادون، تریاک، ماری جوانا، حشیش یا شیشه باشد.
از دیگر دلایل روانی ابتلا به اعتیاد می تواند باورهای اشتباه باشد چرا که طبق تحقیقات بسیاری از رفتار هایی که منجرب به اعتیاد می شود ناشی از باورهای اشتباه و سخت گیرانه می باشد که به کمک روانشناس می توان بر آنها غلبه کرد.
اما جالب است بدانید که عدم بلوغ روانی افراد نیز ممکن است باعث اعتیاد شود، عدم بلوغ روانی صحیح باعث عطش و وسوسه مصرف و تجربه هر رفتاری می شود متاسفانه بسیاری از بیماران اعتیاد به دلیل عدم بلوغ روانی و به دنبال ارضای وسوسه های مختلف اقدام به مصرف مواد اعتیاد آور کرده اند.
اما همانطور که پیش تر گفتیم، علائم دیگری همچون علائم بیولوژیکی و شرایط محیطی نیز بر اعتیاد تاثیر گذار است که در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
عوامل بیولوژیکی اعتیاد:
ژنتیک:
اختلال ژنی باعث اعتیاد نیمی از بیماران است که مربوط به ساز و کارهای ساخت دوپامین در مغز می باشد اما باید بدانید واکنش هورمون های بدن به استرس نیز از دیگر عوامل ابتلا به اعتیاد می باشد.
فیزیولوژی:
جالب است بدانید اختلال در آنزیم کبدی باعث تمایل و اعتیاد افراد به مصرف الکل می باشد.
عوامل روانی اعتیاد:
ویژگی های شخصیتی:
تحریک پذیری و کنجکاوی از دیگر دلیل روانی اعتیاد است که تحریک پذیری خود می تواند عامل لغزش بیماران درمان شده نیز باشد.
ناهنجاری های روانی:
افسردگی، اضطراب یکی از اصلی ترین دلایل زمینه های ابتلا به اعتیاد است همچنین بروز حوادث نیز می تواند بر اعتیاد نقش داشته باشد.
عوامل محیطی اعتیاد:
خانواده:
روابط بین فردی و التهاب در چهارچوب خانواده می تواند باعث گرایش افراد به سمت مواد اعتیادآور باشد و باید بدانید متاسفانه آمار ابتلا به اعتیاد در افرادی که در خانواده آنها اعتیاد رایج است و فردی اقدام به مصرف مواد مخدر می کند بسیار بیشتر است.
دوستان و اطرافیان:
فراموش نکنید که تاثیر محیط و دوستان بر هر شخصی بسیار تاثیر گذار است که بنابراین ضروری است که خانواده ها بر دوستان فرزند خود نظارت کاملی داشته باشند.
———————————–
درباره کلینیک
اولین مرکز درمان سوء مصرف مواد با مجوز رسمی از دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان
کلینیک ترک اعتیاد پویان (سال تاسیس : 1385 )
دکتر سیده زهرا پیرو نذیری
ساعت کار صبح ها 9 الی 13 و عصر ها 17 الی 21
آدرس : رشت – خیابان مطهری – بین مسجد چهار برادران و سه راه حاجی آباد – ساختمان حکمت – طبقه 2
تلفن : 33330485 013 – 33341501 013
پست الکترونیک :info@pooyanclinic.ir
اینستاگرام : instagram.com/pooyan_clinic
—————-
منبع:etiad.org
