اپیدمی اعتیاد به قرص‌های مسکن

خطر اعتیاد به قرص‌های مسکن را جدی بگیرید. پایه این قرص‌ها مخدر است و مصرف مداوم آن‌ها مانند مورفین و تریاک عمل می‌کند و موجب بی‌دردی، نشئگی و وابستگی جسمی شدید فرد به این داروها می‌شود. درمان معتادان به داروهای مسکن از درمان معتادان به مواد مخدر، به شدت سخت‌تر است.

اعتیاد به قرص‌های مسکن تعداد زیاد افرادی که در اثر فراگیر شدن سوءمصرف داروهای آرام‌بخش جان خود را از دست می‌دهند، یک بحران سلامت جدی در جهان را رقم زده است. این نوع اعتیاد از مسکن‌های مجاز و تجویز شده در نسخه‌های پزشکی شروع شد و سپس مصرف کنندگان آن که حالا دیگر معتاد شده بودند به مخدرهای دیگری همچون هروئین روی آوردند.

حالا هرروزه تعداد افرادی که به سوء مصرف مسکن‌ها و حتی مخدرهای قوی اعتیاد پیدا میکنند، بیشتر می‌شود. بحران اعتیاد به داروهای مسکن در آمریکا و کانادا باعث اعلام «وضعیت اضطراری سلامت عمومی» شده است.

اگر گزارش‌های خبری را دنبال کرده باشید، از معضل اعتیاد و مرگ ناشی از اوردوز غیرعمدی در مصرف مواد مخدر و داروهای اعتیادآور، مطلع هستید. کارشناسان مسایل اجتماعی نقش شرکت‌های داروسازی در سیستم درمانی آمریکا و کانادا و اعمال نفوذ بر پزشکان در نوع و میزان داروی تجویزی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌اند.

فاجعه اکسی‌کانتین و فنتانیل

با بررسی سوابق پزشکی بسیاری از معتادان، منشاء گرایش آنها به دارو و مواد مخدر آشکار می‌شود. استیو انگست در سال ۱۹۹۱ به دلیل مصدومیت شدید شانه راست حین کار در کارخانه به عمل جراحی نیاز پیدا کرد. پزشک معالج پس از عمل جراحی مسکن دمرول Demerol را برای تسکین درد تجویز کرد. دو سال بعد، یعنی در سال 1993، انگست در اثر زمین خوردگی دچار مصدومیت شده و زیر تیغ جراحی رفت. در سال ۱۹۹۶ نیز شانه چپش عمل شد. این بار برای تسکین درد داروی پرکوست Percocet تجویز شد. پس از مدتی این دارو تاثیر خود را از دست داد و استیو را بار دیگر روانه مطب پزشک کرد. پزشک داروی اکسی کانتین OxyCountin را برای مصرف همزمان تجویز کرد. در آن زمان اکسی‌کانتین به عنوان مسکن مخدر با تاثیر طولانی مدت، امن و غیرمخدر معرفی می‌شد. با بی تاثیر شدن تدریجی این دارو، نوبت به استفاده از فنتانیل رسید، تا استیو همزمان روزانه ۲۰ قرص پرکوست، اکسی‌کانتین و فنتانیل را مصرف کند.

پزشکان تا چند سال قبل برای تسکین دردهای عمل جراحی اقدام به تجویز چنین مسکن‌هایی در تعداد بالا و بی‌سابقه می‌کردند و از همان زمان سوء مصرف این داروها و اوردوز دز آنها آغاز شد.

اواسط سال‌های ۱۹۹۰، کارخانجات دارویی محصولات اعتیادآور خود را به عنوان داروهای غیرمخدر و امن بازاریابی کرده و به فروش می‌رساندند. برای مثال شرکت پردیو Purdue (سازنده OxyCountin) در هنگام معرفی آن به پزشکان مدعی شد که به دلیل بی‌خطر بودن این دارو، محدودیتی برای تجویز وجود ندارد. این شرکت برای معرفی محصول خود به پزشکان و تشویق آنها به تجویز دارو، سمینارهای مختلفی برگزار می‌کردند. شرکت کنندگان در اینگونه مراسم، در کنار صرف شراب و غذاهای لذیذ به سخنان همکارانی گوش می‌دادند که در ازای دریافت مبالغ کلان از ایمن و موثر بودن داروها صحبت می‌کردند.

پس از چند سال، با از کنترل خارج شدن تجویز مسکن‌های مخدر در آمریکا و کانادا، مسوولین اقداماتی را انجام دادند. کارخانجات دارویی به دلیل فروش محصولات خود تحت عنوان داروهای غیرمخدر در دادگاه محکوم شدند. برای مثال شرکت پردیو با بیش از هزار شکایت از طرف دولت‌های ایالتی و محلی در آمریکا روبرو شد.

هرچند که شرکت اتهامات وارده را رد کرده و ادعا می‌کند که سازمان غذا و دارو (FDA)، مندرجات روی بسته بندی اکسی‌کانتین که به عوارض احتمال سوء مصرف داروی مسکن اشاره شده بود، را تایید کرده بود. از شرکت جانسون و جانسون Johnson & Johnson به دلیل نقش احتمالی‌اش در ایجاد بحران اعتیاد به مسکن‌های مخدر، 17 میلیارد دلار ادعای خسارت شده است. محصولات این شرکت شامل Fentanyl Patch به نام Duragesic و مسکن مخدر Nucynta می‌باشد. دولت ایالت بریتیش کلمبیا نیز جزو شاکیان Purdue است.

در ایالت انتاریو یک پرونده حقوقی بر علیه چند شرکت داروسازی از جمله Apotex، Bristol-Myers Squibb و Johnson & Johnson به جریان افتاده و 1.1 میلیارد دلار خسارت مطالبه شده است.

محاکمه پزشکان

در کنار شرکت‌های داروسازی، پزشکان نیز به دلیل تجویز بیش از اندازه قرص های مسکن محاکمه شده و دولت ها موظف شدند محدودیت‌هایی را برای تجویز داروهای مسکن وضع کنند. بر اثر این اقدامات، از سال 2013 سوءمصرف داروهای مسکن تجویزی به طور چشمگیری کاهش یافت. اما این اقدامات کمک چندانی به افرادی که در دام اعتیاد به این داروها افتاده بودند، نکرد. معتادان به سمت داروهای خطرناک‌تر از جمله فنتانیل رفتند.

بر اساس آمار منتشر شده از سوی دولت، تنها در سال 2018، حدود 3.7 میلیون کانادایی 15 سال به بالا از داروهای آرام بخش و اپیوئیدی استفاده کردند. 37 درصد از معتادان به مسکن مخدر که برای ترک به مرکز اعتیاد و سلامت روانی (CAMH) تورنتو مراجعه کردند، داروی خود را با نسخه پزشک دریافت می‌کردند.

با از کنترل خارج شدن تجویز مسکن‌های مخدر در آمریکا و کانادا، مسوولین اقداماتی را انجام دادند. کارخانجات دارویی به دلیل فروش محصولات خود تحت عنوان داروهای غیرمخدر محکوم شدند. برای مثال شرکت Purdue با شکایت بیش از 1 هزار دولت ایالتی و محلی در آمریکا روبرو شده است. هرچند که شرکت اتهامات وارده را رد کرده و ادعا می کند که سازمان غذا و دارو (FDA)، مندرجات روی بسته بندی OxyCountin که به عوارض احتمال سوء مصرف داروی مسکن اشاره شده بود را تایید کرده بود. از شرکت Johnson & Johnson و شرکت وابسته به آن یعنی Janssen Pharmaceuticals به دلیل نقش احتمالی شان در ایجاد شدن بحران اعتیاد به مسکن های مخدر، 17 میلیارد دلار ادعای خسارت شده است. محصولات این شرکت شامل Fentanyl Patch به نام Duragesic و مسکن مخدر Nucynta می باشد. دولت بریتیش کلمبیا نیز جزو شاکیان Purdue است.

37 درصد از معتادان به مسکن مخدر که برای ترک به مرکز اعتیاد و سلامت روانی (CAMH) تورنتو مراجعه کردند، داروی خود را با نسخه پزشک دریافت می کردند. در حالی که 26 درصد از بیماران داروی مورد نیاز خود را تواما از پزشک و موادفروشان خیابانی تهیه می‌کردند.

در فاصله سال های 2005 تا 2012، تعداد مصرف کنندگان مسکن های مخدر برای دردهای غیرسرطانی افزایش یافت. این در حالی است که تحقیقات پزشکی نشان می دهد فواید مسکن مخدر برای تسکین دردهای مزمن (غیرسرطانی) در مقایسه با مضرات آن بسیار اندک است.

خوشبختانه شیوه‌های درمانی غیردارویی برای تسکین دردهای مزمن وجود دارد. از جمله Cognitive Behaviour Therapy یا رفتاردرمانی شناختی. CBT یک شکل از درمان است که هدف آن تغییر فکر و رفتار به منظور مدیریت بهتر مسایل روحی و جسمی است.