اعتیاد زنان و خطرات و آسیب های اجتماعی آنها

اعتیاد زنان مسئله‌ایست که این روزها توجه ویژه‌ای به آن می‌شود. با توجه به تفاوت‌های جنسیتی اعتیاد زنان با سوگیری بیشتری همراه است و جامعه نگاه منفی‌تری به زنان معتاد دارد. اعتیاد زنان و مردان هر دو تا حد زیادی مخرب و آسیب‌زاست اما به دلیل حساسیت‌های جسمانی و روانی زنان و نقش پررنگ آن‌ها در خانواده و جامعه، مسئله اعتیاد آن‌ها نیز پیچیده و قابل‌ بحث است. متأسفانه به دلیل واکنش‌های جامعه، زنان اعتیاد خود را مخفی می‌کنند. بنابراین در ابتدا ایجاد یک محیط امن برای درمان آن‌ها ضروری است.

درباره علل اصلی گرایش زنان به اعتیاد موارد متناقضی مطرح است. برخی از مقالات تحقیقاتی، کاهش کنترل اجتماعی روی زنان در دوره معاصر را علت تمایل آن‌ها به تجربه مصرف مواد می‌دانند. به نوعی جدایی زنان از سبک زندگی سنتی و حضور بیشتر در اجتماع و ارتباطات گسترده و نبود آگاهی‌های لازم آن‌ها را نسبت به گذشته آسیب پذیرتر کرده است.

اما آنچه بیش از هر چیز در گرایش زنان به اعتیاد تاثیر دارد، وضعیت روحی و روانی آن‌هاست. در حقیقت زنان از لحاظ عاطفی نسبت به مردان حساسیت‌های بیشتری دارند و در برابر فشارهای مختلف زندگی بیش از مردان اختلالات اضطرابی و افسردگی را تجربه می‌کنند.
در این شرایط آن‌ها آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به مواد مخدر خواهند داشت و در صورتی که در کنار افراد مصرف‌کننده قرار بگیرند این وضعیت تشدید خواهد شد. از جمله دیگر دلایل گرایش زنان به اعتیاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1-نبود تعلق و وابستگی بین اعضای خانواده زن

نداشتن حمایت اجتماعی یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در بروز اعتیاد میان بانوان است. در واقع تجربه خانواده از هم گسیخته همراه با احساس تنهایی مفرط و ناتوانی در مدیریت احساسات منفی ناشی از این موارد می‌تواند زنان را در برابر اعتیاد تا حد زیادی آسیب پذیر کند. پیشنهاد می کنیم مقاله نقش خانواده در اعتیاد را مطالعه کنید.

2- اعتیاد زنان | داشتن تجربه های آسیب زا در دوران کودکی

داشتن تجربیات آسیب زا در دروان کودکی نظیر سوءاستفاده روانی، جسمی و جنسی از جمله دیگر عواملی است می‌تواند زنان را در برابر اعتیاد آسیب پذیر کند. با این حال هرکسی که در گذشته تجربیاتی از این قبیل را پشت سر گذاشته معتاد نمی‌شود. در واقع اگر افراد به موقع بتوانند زخم‌های روحی خود را التیام ببخشند در بزرگسالی درگیر آسیب‌های اجتماعی دیگری نمی‌شوند. کمک گرفتن از یک روانشناس برای حل و فصل مشکلات دوران کودکی از جمله راهکارهایی است که به شما کمک می‌کند از آسیب‌های بعدی و گرایش به مواد مخدر همچون شیشه، تریاک و ماده مخدر گل که متاسفانه بسیار پرطرفدار است، تا حد زیادی پیشگیری نمایید.

3- ناآگاهی در مورد مواد جدید

امروزه مواد مخدر جدیدی در بازار دست به دست می‌شود که بسیاری از افراد از قابلیت اعتیاد آوری آن‌ها اطلاع ندارند. این مواد اکثرا به صورت قرص و کپسول برای درمان مشکلات مختلف در مکان‌هایی نظیر عطاری‌ها که نظارت چندانی روی آن‌ها وجود ندارد عرضه می‌شوند. برای مثال استفاده از شیشه برای لاغری و یا ترامادول برای کاهش افسردگی از جمله مواد رایجی است که بسیاری از زنان از سر ناآگاهی درگیر مصرف آن‌ها می‌شوند. در نتیجه بسیار اهمیت دارد که هرگز از داروهای تایید نشده برای حل مشکلاتی نظیر چاقی یا افسردگی استفاده نکنید. هم چنین لازم است قبل از مصرف هرگونه ماده جدید ابتدا به یک متخصص مراجعه کرده و در مورد آثار و عوارض آن تحقیق نمایید.
4- تلاش برای شکستن کلیشه های جنسیتی

بسیاری از افراد مصرف مواد را امری مردانه تلقی می‌کنند. در واقع آن‌ها بر این باورند که مردان ظرفیت بیشتری برای استعمال مواد مخدر دارند و کمتر معتاد می‌شوند. به همین خاطر متاسفانه بسیاری از زنان برای نشان دادن قدرت خود و شکستن کلیشه‌ها و تبعیض جنسیتی تلاش می‌کنند به رفتارهای مخربی نظیر مصرف سیگار یا مواد مخدر روی بیاورند. این در حالیست که پژوهش‌ها هرگز از این باور پشتیبانی نمی‌کنند. در واقع مطالعات تحقیقاتی بیانگر این نکته هستند که اعتیاد امری جنسیتی نیست و زن و مرد هر دو در برابر آن آسیب پذیر هستند.
5- اعتیاد زنان | فشارهای اجتماعی برای تناسب اندام

امروزه با گسترش فضای مجازی و صنعت تبلیغات فشارها برای تناسب اندام و لاغری زنان بسیار بیشتر شده است. افراد در همه فیلم‌های سینمایی، فیلم‌های تلویزیونی و آگهی‌های تبلیغاتی همواره زنانی را می‌بینند که اندام‌هایی تراشیده دارند. این مسئله باعث می‌شود که لاغری و تناسب اندام نه به عنوان یک هدف سلامتی بلکه به عنوان ملاک زیبایی و پذیرش زنان در جامعه مد نظر قرار گیرد. همین مسئله باعث می‌شود که مقاومت بانوان در برابر موادی نظیر شیشه کاهش یابد. 

در واقع بسیاری از افرادی که به مواد مخدر لاغر کننده نظیر شیشه معتاد شده‌اند در گذشته بر این باور بوده‌اند که می‌توانند پس از لاغری به سادگی آن را کنار بگذارند و هرگز تصور دقیقی از شدت اعتیاد آوری شیشه و پیامدهای روانشناختی آن نداشته‌اند. در نتیجه لازم است بدانید آنچه بیش از هرچیز اهمیت دارد سلامت روان شماست و لاغر شدن نباید به بهای از دست دادن سلامتی تمام شود.
6- زندگی در محیط ناسالم

عوامل محیطی یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در اعتیاد همه افراد اعم از زنان و مردان هستند. در واقع بررسی‌ها نشان می‌دهند افرادی که در خانواده‌های معتاد به دنیا می‌آیند بیش از دیگران در معرض ابتلا به این آسیب قرار دارند. هم چنین افرادی که در محله‌های فقیر نشین زندگی می‌کنند و به آسانی می‌توانند به مواد دسترسی پیدا کنند، بیش از دیگران احتمال دارد که به سمت مواد گرایش پیدا کنند. 

برخی از مطالعات تحقیقاتی از این موضوع خبر می‌دهند که دختران نوجوان در برابر فشار گروه همسالان آسیب پذیری بیشتری نسبت به پسران دارد. این مسئله باعث می‌شود در صورتی که دختران در تعامل با گروه‌های دوستی مصرف کننده مواد قرار بگیرند، به احتمال بالاتری رفتار مصرف مواد را برای پذیرفته شدن در گروه‌های دوستی از خود نشان دهند.

اعتیاد زنان و مردان چه تفاوتی با یکدیگر دارد؟
به دلیل تفاوت‌های جسمی و جنسی در زنان و مردان و به دلیل برخوردهای اجتماعی متفاوت، اعتیاد زنان و مردان نیز با یکدیگر مشابه نیست. در ادامه به نمونه‌هایی از تفاوت اعتیاد زنان با مردان اشاره خواهیم کرد:

– زنان به شیوه متفاوتی به مصرف مواد پاسخ می‌دهند. برای مثال ممکن است که وسوسه بیشتری داشته باشند و پس از ترک نیز دوره‌های عود بیشتری را تجربه کنند.

– هورمون‌های جنسی باعث می‌شود که زنان در برابر مصرف برخی مواد حساس‌تر باشند؛ به این صورت که مصرف آن‌ها تاثیرات مخرب بیشتری بگذارد.

– زنانی که مواد مصرف می‌کنند با مشکلات قلبی و عروقی بیشتری مواجه می‌شوند.

– زنان به خاطر شرایط جسمانی‌شان بیشتر در معرض خطر اوردوز و مرگ ناشی از مصرف قرار دارند.

– زنانی که مواد مصرف می‌کنند بیشتر احتمال دارد که دچار حملات پانیک، اختلالات اضطرابی و افسردگی شوند.

پیامد اعتیاد در زنان

اعتیاد در زن ها منجر به پیامدهای منفی از نظر اجتماعی و فردی می شود. به خصوص در جامعه ای که نگاه کلیشه ای دارد، این مسئله به سختی پذیرفته می شود.رایج ترین عواقب اعتیاد زنان شامل موارد زیر می شود:

_تشکیل خانواده آشفته

_کاهش فرصت ازدواج

_از دست دادن فرصت مادری و فرزندپروری کارآمد

_انحراف و روی آوردن به روابط متعدد

_فرار از منزل و کارتون خوابی

_افزایش فقر و دزدی

_احتمال سقط جنین یا به دنیا آوردن فرزند ناقص و معیوب

_از دست دادن زیبایی و سلامت جسمی و جنسی

_از دست دادن شغل

_بیماری های مختلف زنانه

_مشکلات روحی روانی چون اضطراب و افسردگی

_اختلالات شخصیت
آیا اعتیاد زنان اهمیت بیشتری دارد؟

به دلیل نقش مهم و پررنگ زنان در تعادل وضعیت روانی خانواده و جامعه و تأثیر آن‌ها بر تربیت فرزند، مصرف مواد در زنان از اهمیت دوچندانی برخوردار است؛ در واقع با آسیب دیدن زنان، علاوه بر اینکه خودشان لطمه می‌بینند، آسیب‌های متعددی نیز به جامعه و خانواده وارد می‌شود.

برای مثال اعتیاد در دوران بارداری یا شیردهی جدا از خود فرد اثرات مخربی بر نوزاد می‌گذارد. بسیاری از این نوزادان با عقب مانده ذهنی و جسمی مختلف متولد می‌شوند. هم‌چنین به دلیل انتقال مواد از طریق جریان خون به جنین و از طریق شیر به کودک، امروزه ما با پدیده اعتیاد نوزادان رو به رو هستیم. در حقیقت این نوزادان از همان ابتدا به مواد مخدر معتاد شده‌اند و پس از زایمان یا قطع شیردهی به سندروم محرومیت از مواد دچار می‌شوند. 

به دلیل مسائل فرهنگی، معمولاً آمارهایی که از اعتیاد زنان وجود دارد نادرست است. همچنین عدم حمایت خانواده‌ها باعث می‌شود که زنان در صورت علنی شدن مشکلشان، از طرف اطرافیان طرد شوند و برای تأمین نیاز خود، به راحتی مورد سوء استفاده قرار گرفته یا وارد جریانات غیر اخلاقی شوند. این مسئله باعث گسترش بیماری‌هایی مثل ایدز و هپاتیت می‌شود و بر تأثیرات مخرب اعتیاد می‌افزاید. 

زنان نباید معتاد شوند!

مسئله اعتیاد، به هیچ وجه جنسیتی نیست. اینکه زنان معتاد نسبت به مردان گناه بزرگ‌تری مرتکب شده و لایق طرد و تنبیه هستند اشتباه است. همان‌طور که مردان درگیر فشارهای مختلفی نظیر فشارهای اقتصادی هستند، زنان نیز فشارهای جسمی و روحی زیادی را در طول زندگی تحمل می‌کنند که ممکن است آن‌ها را به سمت مصرف مواد سوق دهد. در صورت ابتلای زن به بیماری اعتیاد، نقش خانواده در ترک اعتیاد و حمایت خانواده باید مورد توجه قرار بگیرد.

-