هر یک از احساسات ما، یک ماده شیمیایی در مغز دارد که در پشت صحنه کار می کند تا به این موضوع اشاره داشته باشد که پاداش آن دوپامین است. بیشتر اوقات، هنگامی که فرد مبتلا به اختلال در مصرف مواد میخواهد علت مصرف مواد را توضیح دهد، احساس یا نیاز احساس این دارو را بیان می کند. این احساس لذت بخشی که فرد به دنبال آن است، دوپامین موجود در مغز مصرف کننده است به همین جهت در این مقاله به بررسی رابطه دوپامین و اعتیاد خواهیم پرداخت.
دوپامین و کاربرد آن
دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز ما است که به عنوان یک انتقال دهنده عصبی نیز شناخته می شود و سیگنال های سلول عصبی را در مغز ما منتقل می کند. دوپامین از تیروزین گرفته شده و مربوط به نوراپی نفرین و اپی نفرین است.
وقتی چیزی که ما تصور می کنیم خوب است و در سیستم های موجود در بدن ما ایجاد می شود، این دقیقا زمانی است که نورون های دوپامین فعال می شوند. افراد مختلف برای دریافت نورون دوپامین کافی به لذت ها و پاداش های مختلف نیاز دارند. نورون های فرد مبتلا به اعتیاد به غذا با گاز زدن به یک همبرگر آبدار فعال می شوند، یا دوپامین افراد معتاد به سکس هنگام مشاهده تصاویر بصری بزرگسالان آزاد می شود. به همین ترتیب، یک فرد الکلی با نوشیدن اولین فنجان الکل، به همان میزان هجوم دوپامین مواجه می شود.
دوپامین چیست؟
هنگامی که فرد مصرف کننده مواد مخدر برای دستیابی به احساس لذت و سرخوشی مورد نیاز، یک ماده مخدر را انتخاب و مصرف می کند، ماده شیمیایی دوپامین آزاد می شود. هنگامی که مغز با یک ماده مخدر خاص بیش از حد تحریک می شود، دوپامین ترشح می شود، که یک احساس لذت و سرخوشی ایجاد می کند و به رفتار مصرف کننده مواد مخدر پاداش داده و موجب تقویت آن می شود.
پاداش برای مصرف کننده مواد شامل لذت، انرژی یا آرامشی است که مواد مخدر مختلف ارائه می دهند. تقویت به این دلیل ایجاد می شود که وقتی دوپامین در مغز آزاد می شود، مصرف کننده این احساس را تشخیص می دهد و یک الگوی به یاد ماندنی از این رفتار را بارها و بارها برای دستیابی به احساسات مشابه ایجاد می کند. اعتیاد زمانی اتفاق می افتد که مصرف کننده برای دستیابی به این احساسات به مصرف بیش از حد دارو متکی شود.
آیا دوپامین اعتیاد آور است؟
باید بگوییم بله.
اثرات احساس نیاز به دوپامین بیشتر باعث اعتیاد می شود. موسسه ملی سوءمصرف مواد مخدر به این موضوع اشاره می کند که فردی که مواد مخدر مصرف می کند احساس می کند بلافاصله تحت تأثیر مصرف داروها و دوپامین تولید شده در مغز قرار گرفته است. یک پک ماری جوانا یا استنشاق مقداری کوکائین موجب ایجاد احساس فوری خواهد شد. این امر ممکن است منجر به مصرف بیشتر مواد مخدر برای دستیابی به احساس لذت و سرخوشی بیشتر شود.
در درمان اعتیاد مصرف کنندگان مواد مخدر، بسیار مهم است که اعضای خانواده فرد مبتلا بدانند که دوپامین چیست، چه اثراتی دارد و چه عواملی باعث می شود مصرف کنندگان مواد مخدر به طور مداوم میزان مصرف داروها را برای رسیدن به لذت بیشتر و پاداش دوپامین افزایش دهند. دوپامین قدرت خود را به اشکال مختلف اراٸه می دهد. این ماده نوعی روان کننده برای گیرنده های مغز ما به شمار می رود. اما دوپامین ماده پیچیده ای است که ممکن است باعث ایجاد اعتیاد در برخی افراد خاص شود.
دوپامین و انگیزه
دوپامین یک انتقال دهنده عصبی پیچیده است و نحوه تعامل آن با گیرنده های مغز ما به آن حالت انعطاف پذیری می بخشد. افراد با شنیدن کلمه دوپامین، زمانی که شما تا حدودی به لذت و سرخوشی دست می یابید، آن را به عنوان یک ماده شیمیایی آزاد کننده در مغز می شناسند. اما دوپامین همچنین به نحوه برانگیختگی ما و به طور ویژه ای به نحوه برانگیختگی مصرف کننده مربوط می شود.
یکی از عملکردهای مهم دوپامین در ترکیب انتقال دهنده عصبی مغز، ایجاد احساس سرخوشی و لذت است که مغز ما به رفتارهای خاص ربط می دهد. این رفتارها شامل خوردن، نوشیدن، رابطه جنسی و موارد دیگر می باشند. دلیل انجام این فعالیت ها این است که انتقال دهنده های عصبی مغز ما این رفتارها را به هجوم دوپامین ربط می دهند و همین امر باعث می شود احساس خوبی داشته باشیم.
رابطه دوپامین و اعتیاد
اما هنگامی که داروهای اعتیادآور با دوپامین به مغز وارد می شوند، به جای ترشح طبیعی دوپامین، یک محیط مصنوعی ایجاد می شود. برخی از داروها با تقلید از رفتار دوپامین، مغز را فریب می دهند تا اجازه دهد مواد مخدر به نورون ها متصل شوند. برخی دیگر، اثرات دوپامین را تا حدود زیادی افزایش می دهند. این امر ممکن است منجر به افزایش احساس نیاز مغز به دوپامین در طول زمان شود. چنین چیزی زمانی روی می دهد که فرد به ماده مخدر وابسته می شود و هرگز به میزان کم راضی نخواهد شد.
———————————
درباره کلینیک
اولین مرکز درمان سوء مصرف مواد با مجوز رسمی از دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان
کلینیک ترک اعتیاد پویان (سال تاسیس : 1385 )
دکتر سیده زهرا پیرو نذیری
ساعت کار صبح ها 9 الی 13 و عصر ها 17 الی 21
آدرس : رشت – خیابان مطهری – بین مسجد چهار برادران و سه راه حاجی آباد – ساختمان حکمت – طبقه 2
تلفن : 33330485 013 – 33341501 013
پست الکترونیک :info@pooyanclinic.ir
اینستاگرام : instagram.com/pooyan_clinic
—————-
منبع : clinictolou.com