آنچه در این مقاله می‌خوانید
بیسفنول اِی چیست؟
آیا بی پی ای برای سلامتی مضر است؟
آیا جایگزینی برای بی پی ای در پلاستیک وجود دارد؟
برای مقابله با آثار منفی پلاستیک چه باید کرد؟
آیا استفاده از پلاستیک در توزیع و نگهداری مواد غذایی بر سلامتی اثر منفی دارد؟
تاریخچه بسته‌بندی مواد غذایی بسیار غنی و طولانی است. قدیمی‌ترین اشاره به بسته‌بندی مواد غذایی در تاریخ، بسته‌بندی میوه‌ها با کاغذ در مصر است که توسط ناصرخسرو قبادیانی در سفرنامه‌اش روایت می‌شود. اوایل قرن نوزدهم فرآیند کنسروسازی اختراع شد. اولین مشتری این قوطی‌های جدید نیروی دریایی انگلستان بود. اما بسته‌بندی مواد غذایی در نیمه قرن بیستم دچار تحول عظیمی شد. پلاستیک از اوایل قرن بیستم شناخته‌شده بود؛ اولین پلاستیک ساخته‌شده از مواد مصنوعی بِیک‌لایت (Bakelite) نام داشت اما پلاستیکی که در صنایع غذایی کاربرد یافت، سلفون (Cellophane) بود. سلفون در سال 1912 برای اولین بار ساخته شد و در سال‌های بعد به مرور به عنوان ماده‌ای برای بسته‌بندی مواد غذایی توسعه پیدا کرد. در دهه‌های 1950 و 1960، استفاده از سلفون در بسته‌بندی مواد غذایی گسترش پیدا کرد. به مرور انواع دیگر پلاستیک نیز وارد صنایع بسته‌بندی شدند و حتی انواع مختلف پلاستیک برای استفاده در این صنعت توسعه پیدا کردند. در دکترتو می‌توانید با بهترین دکتر عمومی در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
پلاستیک‌ها علاوه بر کاربرد مستقل‌شان به عنوان ظرف، کنسروها را هم بهبود داده‌اند. در درون کنسروها، لایه‌ای از رزین اپوکسی وجود دارد که باعث می‌شود در اثر ضربه هوا به درون کنسرو راه پیدا نکرده و غذای درون آن را فاسد نکند. به همین علت است که در گذشته نگرانی بسیاری در مورد کنسروهایی که ضربه خورده بودند وجود داشت: ضربه باعث ورود هوا به کنسرو و تکثیر باکتری کلوستریدیوم بوتولینوم، عامل بیماری بوتولیسم، در کنسرو می‌شد. اما در سال ۲۰۰۹ در ایالات متحده جنجالی پیرامون بیسفنول اِی، ماده‌ای موجود در پلاستیک، و اثرات سلامتی آن به پا شد.
بیسفنول اِی چیست؟
بیسفنول اِی (Bisphenol A) یا به اختصار بی پی ای (BPA)، ماده‌ای شیمیایی است که در حجم زیاد در سراسر دنیا تولید می‌شود. از این ماده در تولید پلاستیک پلی‌کربنات، رزین اپوکسی و کاغذ حرارتی (برای مثال کاغذ رسید‌های خودپردازها) استفاده می‌شود. پلی‌کربنات پلاستیکی شفاف و سخت است که در بطری‌های آب و مواد دیگر استفاده می‌شود. همانطور که پیشتر اشاره شد، از رزین اپوکسی به عنوان لایه محافظ در درون کنسروها استفاده می‌شود.
آیا بی پی ای برای سلامتی مضر است؟
بیش از ۸۰ سال است که اثر ضعیف استروژن-گونه بی پی ای شناخته شده است. استروژن یک هورمون جنسی زنانه است که باعث ظهور نشانه‌های ثانویه جنسی در خانم‌ها می‌شود و فعالیت دستگاه تناسلی آنان را تنظیم می‌کند. مطالعات زیادی در مورد اثرات بی پی ای بر روی سلامتی انسان انجام شده است. یکی از اثرات بی پی ای که در مطالعات مختلف به آن اشاره شده، کاهش کیفیت اسپرم در آقایان و کاهش باروری آنها است. بی پی ای همچنین بر روی خانم‌های باردار و کودک‌شان اثرات منفی مختلفی دارد: از کاهش وزن نوزاد در زمان تولد گرفته، تا افزایش شانس زایمان زودرس. همچنین به نظر می‌رسد وجود بی پی ای در خون با کاهش فعالیت عصبی و ذهنی در کودکان رابطه دارد و البته ممکن است سیگنال‌های تیروئید را در کودکان مخدوش کند. ممکن است با توجه به فعالیت استروژن-گونه بی پی ای در بدن انسان، اثر منفی‌اش بر روی خانم‌ها نوعی تناقض به نظر برسد؛ اما بی پی ای باعث ایجاد مشکلات قلبی-عروقی، بخصوص در خانم‌ها می‌شود.
بنابراین بله، بی پی ای برای سلامتی مضر است؛ حقیقتی که صنایع تولیدکننده بی پی ای در ایالات متحده در سال ۲۰۰۹، پس از تصویب قوانینی برای محدود کردن بی پی ای و مواد شیمیایی مضر دیگر، با اسپانسری تحقیقات مختلف در پی کتمان بودند.
آیا جایگزینی برای بی پی ای در پلاستیک وجود دارد؟
پس از سال 2009 که بحث ممنوعیت استفاده از بی پی ای در بسته‌بندی مواد غذایی شدت گرفت، گزینه‌هایی برای جایگزینی آن مطرح شد. پس از آن، بسیاری از مواذ غذایی با برچسب بدون بی پی ای (BPA-Free) به بازار عرضه شدند. اما در مطالعه‌ای در سال 2011 مشخص شد بعضی از پلاستیک‌های بدون بی پی ای حتی از پلاستیک‌های دارای بی پی ای هم بیشتر مواد مشابه استروژن آزاد می‌کنند! بعضی از این مواد، مانند بیسفنول اس (Bisphenol S) یا به اختصار بی پی اس (BPS) از بی پی ای هم خطرناک‌ترند.
برای مقابله با آثار منفی پلاستیک چه باید کرد؟
از آنجایی که تمامی پلاستیک‌ها موادی آزاد می‌کنند که برای سلامتی خطرناک است و فعالیت غددی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، استفاده از پلاسیتک‌ها باید تا حد ممکن کاهش پیدا کند.
استفاده از پلاستیک علاوه بر سلامت افراد، بر روی محیط‌زیست نیز تاثیرات مخربی می‌گذارد.
استفاده از پلاستیک علاوه بر سلامت افراد، بر روی محیط‌زیست نیز تاثیرات مخربی می‌گذارد.
برای کاهش این اثرات، در آشپزخانه می‌توان از ظروف شیشه‌ای به جای ظروف پلاستیکی استفاده کرد. بسیاری از موادغذایی علاوه بر ظروف پلاستیکی، در ظرف‌های شیشه‌ای هم عرضه می‌شوند و با خرید آنها نه تنها انتخاب بهتری برای سلامت خود و خانواده‌مان، که برای محیط‌زیست انجام می‌دهیم. موادغذایی که بیش از دیگران باعث حل شدن بی پی ای ظرف در خود می‌شوند، موادغذایی اسیدی هستند. مهم‌ترین این مواد در آشپزخانه رب گوجه‌فرنگی است. در واقع افزایش خرید رب در ظرف شیشه‌ای حتی صنعت را هم به فکر افزایش سهم تولید ظروف شیشه‌ای می‌اندازد.
برای کاهش این اثرات، در آشپزخانه می‌توان از ظروف شیشه‌ای به جای ظروف پلاستیکی استفاده کرد.
منبع: دکترتو
——————————–
درباره کلینیک
اولین مرکز درمان سوء مصرف مواد با مجوز رسمی از دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان
کلینیک ترک اعتیاد پویان (سال تاسیس : 1385 )
دکتر سیده زهرا پیرو نذیری
ساعت کار صبح ها 9 الی 13 و عصر ها 17 الی 21
آدرس : رشت – خیابان مطهری – بین مسجد چهار برادران و سه راه حاجی آباد – ساختمان حکمت – طبقه 2
تلفن : 33330485 013 – 33341501 013
پست الکترونیک :info@pooyanclinic.ir
اینستاگرام : instagram.com/pooyan_clinic
—————-
